Column Architectuur
De Kijk van Van Eijk
In architectuur kun je niet wonen
Begrijp me niet verkeerd, ik noem mijzelf architect van digitale infrastructuren. Toch heb ik geleerd om het woord ‘architectuur’ voorzichtig te gebruiken wanneer je het hebt over it-architectuur.
Pratend met systeemontwikkelaars, beheerders en it-managers ben ik vroeger vaak van een koude kermis thuisgekomen als ik voorstelde om meer aan ‘architectuur’ te doen. Ik kreeg dan regelmatig een reactie die me aan een uitspraak van PvdA-politicus en activist Jan Schaefer deed denken: “In architectuur kun je niet wonen!”, behalve dat Jan Schaefer sprak over ge…piep… en niet over architectuur.
Het woord ‘architectuur’ is beladen. In een bedrijf waar ik ooit werkte hadden we de sterke emoties rond het begrip al snel in de gaten en spraken we voorzichtigheidshalve altijd over ‘het A-woord’. Het ging zelfs zover, dat we op een gegeven moment ‘ondergronds’ moesten. Een werkgroepje over het onderwerp werd geheimzinnig ‘project X’ genoemd.
Inmiddels ben ik om. Ik probeer het woord zo weinig mogelijk te gebruiken. Als ik tegenwoordig weer eens een discussie over architectuur binnen een organisatie hoor, moet ik onwillekeurig denken aan een uitspraak die (overigens ten onrechte) aan Hermann Göring wordt toegeschreven: “Wenn ich Kultur höre, entsichere ich meinen Browning”. Het woord ‘Kultur’ vervang ik dan in mijn gedachten door het A-woord.
Een belangrijke bron van weerstand tegen ‘architectuur’ is, dat architecten vaak onwillekeurig hiërarchische macht over ontwikkelingen nastreven. Omdat ze menen te weten wat de beste oplossing is, gaan ze er vanuit dat die er dan daarom wel zal komen. Op basis van inzicht kan je een advies geven, maar men vergeet nog wel eens dat er meer nodig is om dat advies uitgevoerd te krijgen.
Ik geef het toe. Zelf ben ik ook ooit schuldig geweest aan het beloven van meer dan wat architectuur daadwerkelijk kan leveren. En toch, met een teveel aan architectuur, ik bedoel: het A-woord, loop je hooguit wat vertraging op; met een tekort eraan is het een kwestie van tijd voor het een echte puinhoop wordt.